Bron: Amundi.
Natuurlijke hulpbronnen – of het nu gaat om energie, mijnbouw, landbouw of bosbouw – vormen de ruggengraat van onze moderne economieën. Van de metalen die essentieel zijn voor elektrificatie, zoals koper, nikkel en lithium, tot koolwaterstoffen, ze vormen de kern van de dynamiek van groei en voedselzekerheid. Wist u dat koolwaterstoffen zoals olie verantwoordelijk zijn voor meer dan 80% van de energieproductie in de wereld?
Toch roept deze afhankelijkheid grote vragen op in een tijd waarin de mensheid voor een drievoudige uitdaging staat:
- voldoen aan de behoeften van een snel groeiende wereldbevolking;
- de energietransitie, die essentieel is om klimaatverandering tegen te gaan, tot een succes te maken;
- en het beheren van de geleidelijke uitputting van reserves die per definitie niet-hernieuwbaar zijn.
Ontkoling: een energie- en materiaalparadox…
De energietransitie brengt een fundamentele paradox aan het licht: om onze economieën koolstofvrij te maken, moeten we op ongekende schaal minerale hulpbronnen mobiliseren. “Groene” technologieën zijn verre van immaterieel, maar zijn wel afhankelijk van de grootschalige winning van grondstoffen, wat geopolitieke, ecologische en ethische uitdagingen met zich meebrengt.
De vraag naar mineralen voor koolstofarme technologieën zal exploderen. Voor de productie van elektrische voertuigen zijn zes keer zoveel mineralen nodig als voor een conventionele auto met verbrandingsmotor, waarbij vooral vier strategische metalen onder druk staan: lithium, nikkel, kobalt en grafiet.
Infrastructuren voor de productie van hernieuwbare energie versterken deze minerale druk. Een onshore windturbine – met een levensduur van 20 tot 25 jaar – vereist een heleboel grondstoffen, zoals staal voor de mast, glasvezel, koolstof of composietmaterialen voor de wieken, en een imposante betonnen plaat die in de grond wordt gegoten om de stabiliteit te garanderen. Zonnepanelen zijn afhankelijk van silicium, koper en zeldzame aardmetalen.
Toch zijn de wereldreserves van natuurlijke hulpbronnen verre van oneindig.
…en een politieke kwestie
Deze schaarste gaat gepaard met een grote geopolitieke herschikking. Het in kaart brengen van grondstoffen is net zo’n strategische machtskwestie geworden als het beheersen van olie was in de 20e eeuw. China is het meest in het oog springende voorbeeld en heeft nu 80 tot 95% van de raffinage van zeldzame aardmetalen in handen, vergeleken met minder dan 10% twintig jaar geleden. Dit monopolie geeft Peking een aanzienlijke geo-economische invloed, vooral in de zogenaamde hernieuwbare energie, elektronica en nieuwe technologieën, waar recente ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie de behoeften hebben geaccentueerd.
Westerse landen bevinden zich in een situatie van kritieke afhankelijkheid. De Verenigde Staten en Europa importeren het grootste deel van hun strategische metalen. Het is dus niet verwonderlijk dat Oekraïne een belangrijke geopolitieke kwestie is. Oekraïne heeft een van de rijkste gronden van Europa als het gaat om mineralen, metalen en natuurlijke hulpbronnen. Volgens de Oekraïense regering heeft het land Europa’s grootste voorraden lithium en uranium en bezit het 25 van de 34 grondstoffen die door de Europese Unie in 2023 als “kritiek” worden erkend. Hetzelfde geldt voor Groenland, waarvan president Trump droomt om het te annexeren. In een tijd waarin energie en digitale transitie metaalintensief zijn, zou Groenland wel eens een belangrijke rol kunnen spelen in de nieuwe geopolitiek van kritieke metalen.
Conclusie
De geleidelijke uitputting van natuurlijke hulpbronnen werkt als een krachtige economische versneller. Dit vereist een ongekende combinatie van technologische innovatie, massale investeringen, sobere strategieën en internationale samenwerking. Als gevolg hiervan zullen de grondstoffenmarkten de komende decennia een strategische rol spelen.
Algemene disclaimer
Dit artikel en deze pagina zijn informatief van aard en kunnen worden gewijzigd. Ze worden louter ter informatie verstrekt en hebben geen contractuele waarde. De inhoud is niet bedoeld als beleggingsadvies of enige andere beleggingsdienst, en is geen aanbod, gepersonaliseerde aanbeveling of advies van MeDirect Bank NV, met het oog op een belegging in de genoemde activaklassen en mag niet als zodanig worden beschouwd. Beleggen brengt altijd risico’s met zich mee, vooral wat kapitaalverlies betreft. De informatie op deze pagina vormt geen juridisch, fiscaal of boekhoudkundig advies.
